Wat houdt dwaling in?

Indien een koper van mening is dat een auto niet aan de overeenkomst beantwoordt dan stelt een koper zich vaak op het standpunt dat er sprake is van dwaling of non-conformiteit.

Dwaling is een onjuiste indruk of opvatting als gevolg van een onjuiste voorstelling van zaken die door een ander (de verkoper) is bewerkstelligd. Een overeenkomst die onder dwaling tot stand komt en bij een juiste voorstelling van zaken niet zou zijn gesloten is vernietigbaar.[1] Vernietiging van de koopovereenkomst houdt in dat de koopovereenkomst niet tot stand is gekomen. De koopprijs en de auto moeten worden teruggegeven.

Een voorbeeld van dwaling is als de verkoper aan de koper bericht dat er geen schadeverleden is terwijl de auto in het verleden frontaal is aangereden waarbij er schade aan de auto is ontstaan. Op dat moment rust er op de verkoper een mededelingsplicht.[2]

Wat houdt non-conformiteit in?

Het ontbinden van de koopovereenkomst is enkel mogelijk als er sprake is van een tekortkoming in de nakoming van een verbintenis van een partij. Bij een koopovereenkomst van een tweedehands auto wordt een tekortkoming ingevuld door het begrip non-conformiteit.

Non-conformiteit houdt in dat een afgeleverde auto niet aan de overeenkomst beantwoordt. De geleverde auto beantwoordt niet aan de overeenkomst indien zij mede gelet op de aard van de zaak en de mededelingen die de verkoper heeft gedaan niet die eigenschappen bezit die de koper op grond van de overeenkomst mag verwachten. Een koper mag verwachten dat de auto die eigenschappen bezit die voor normaal gebruik daarvan nodig zijn en waarvan hij de aanwezigheid niet behoeft te betwijfelen.[3]

De jurisprudentie heeft hieraan toegevoegd dat een tweedehands auto waarvan de verkoper weet dat deze zal worden gebruikt om aan het verkeer deel te nemen verkeersveilig dient te zijn.[4]

Een verkoper die wetenschap heeft dat de auto aan het verkeer gaat deelnemen dient dus een tweede hands auto te leveren die verkeersveilig is.

Ontbinding van de koopovereenkomst heeft tot gevolg dat partijen worden bevrijd van hun prestaties en zover deze reeds zijn nagekomen blijft de rechtsgrond voor nakoming in stand, maar ontstaan ongedaanmakingsverbintenissen van de reeds door hen ontvangen prestaties. De koopprijs en de auto moeten worden teruggegeven en eventueel kan er schadevergoeding worden verkregen.

Bewijslast

De bewijslast ten aanzien van dwaling of non-conformiteit ligt bij degene die zich op de stelling beroept. Daarbij komt bij een consumentenkoop een rechtsvermoeden om de hoek kijken. Indien de afwijking zich binnen een jaar na aflevering openbaart dan dient de verkoper tegenbewijs te leveren dat de auto ten tijde van de afgeleverde zaak aan de overeenkomst heeft beantwoord.[5] Dat kan bijvoorbeeld middels een APK rapport of een aankoopkeuringsrapport.

Het bewijsaanbod kan van doorslaggevende betekenis zijn in een zaak. Dat was ook het geval in de volgende zaak.

Autohandelaar

Ik heb recentelijk een autohandelaar succesvol bijgestaan in een procedure. In deze procedure had de koper van een tweedehands Porsche Macan gesteld dat er sprake was van gebreken die maken dat de koopovereenkomst kan worden vernietigd wegens dwaling of dat de koopovereenkomst kan worden ontbinden. De autohandelaar was het daar niet mee eens. Volgens de autohandelaar had de auto op het moment van de koop geen gebreken. Hieronder staat deze uitspraak centraal.

De feiten

De autohandelaar handelt in exclusieve tweedehands personenauto’s. Koper drijft sinds 1 februari 2015 een groot-en detailhandels in gebruikte personen- en bestelwagens, onderhoud en reparatie van personen- en bestelwagens en APK van auto’s. Maar tijdens de aankoop laat de koper weten de auto te kopen voor zijn vrouw. Tijdens de proefrit heeft koper een geluid gehoord tijdens het rijden. De verkoper heeft daarop aangeboden om garantie bij te kopen van € 2.000,00 en de mogelijkheid geboden om een aankoopkeuring te laten verrichten door een erkende merkdealer dan wel de ANWB. Op 7 november 2020 hebben partijen een koopovereenkomst gesloten met betrekking tot de Porsche Macan voor een koopsom van € 60.000,00 inclusief btw zonder garanties. Op 11 november 2020 heeft koper de Porsche laten keuren door zijn eigen bedrijf, waarbij de APK voor een jaar werd verleend. De volgende dag heeft koper aan de verkoper bericht over gebreken aan de auto. De Porsche Macan is door meerdere deskundigen beoordeeld op de veiligheid van de auto.

Uitspraak door het gerechtshof

Het gerechtshof heeft geoordeeld dat koper informatie heeft achtergehouden omtrent zijn deskundigheid op het gebied van tweedehands auto’s. Deze informatie is van belang voor de vraag hoe de tussen partijen gesloten overeenkomst moet worden gekwalificeerd. Volgens het gerechtshof heeft het er alle schijn van dat de koper deze informatie heeft achtergehouden om zijn kansen in de procedure te optimaliseren. Het hof verbindt aan deze proceshouding de consequentie dat koper niet zal worden toegelaten tot bewijslevering ter zake de stelling dat hij kwalificeert als consument.

Voorts heeft het gerechtshof geoordeeld dat de Porsche Macan op 11 november 2020 APK was goedgekeurd, zonder dat er reparatiepunten zijn gemeld, terwijl uit de rapportages van de deskundigen volgt dat er gebreken zijn. Het had op de weg van koper gelegen om te onderbouwen dat ten tijde van het aangaan van de koopovereenkomst en voordat de auto APK werd gekeurd sprake was van gebreken die aan een normaal gebruik van de auto in de weg staan. Ook is het onwaarschijnlijk dat koper in de periode tussen aankoop en keuring 1.883 kilometer met de Porsche Macan zou hebben gereden indien er sprake was van een veiligheidsissue.

Bij de aankoop van een tweedehands auto, die was geïmporteerd uit het buitenland, dient de koper rekening te houden met de aanwezigheid van bepaalde gebreken. Koper heeft niet onderbouwd waarom de gebreken zo ernstig zijn dat deze gebreken niet hoefde te worden verwacht. Bovendien hebben de deskundigen geen afwijking vastgesteld in het rij-en weggedrag van de auto, heeft koper drie proefritten gemaakt en vastgehouden dat enkel garantie op de kilometerstand hoefde te worden afgegeven. Dit maakt dat het beroep van koper op dwaling en ontbinding van de koopovereenkomst niet slaagt, aldus het gerechtshof. [6]

Vragen over dwaling of non-conformiteit?

Bent u op zoek naar een advocaat om de vernietiging of de ontbinding van de koopovereenkomst aan te vechten? Neem dan contact op met advocaat mevrouw mr. Judith Joosten. Bel naar 040-244 56 00 of e-mail naar j.joosten@keizersadvocaten.nl.

 

De voetnoten

[1] Artikel 6:228 BW
[2] Gerechtshof ’s-Hertogenbosch 3 april 2018, ECLI:NL:GHSHE:2018:1417
[3] Artikel 7:17 BW
[4] Hoge Raad van 15 april 1994, nr. 15318, NJ 1995, 614
[5] Artikel 7:18a lid 2 BW
[6] Gerechtshof ’s-Hertogenbosch 4 maart 2025, ECLI:NL:GHSHE:2025:591